فصل آخر پایان نامه همان بخش نتیجه‌گیری است که نهایی‌ترین و شاید اثربخش‌ترین فصل‌های پایان نامه است. این بخش باید مختصر و جذاب باشد. باید بتواند حرف یا نتیجه اصلی همه تحقیقات، تحلیل‌ها و ارزیابی‌های شما در پایان‌نامه خود را به روشنی ارائه بدهد. اما این فصل هم مانند سایر فصل‌های پایان‌نامه دارای ویژگی‌ها و الگوهای مشخصی است که اگر رعایت شود، پایان‌نامه شما قطعا کیفیت بهتری خواهد داشت. اگر درحال تکمیل پایان‌نامه خود هستید و نمی‌دانید چطور باید فصل آخر آن را به پایان برساند و جمع‌بندی کنید این مطلب را به دقت بخوانید. در این مطلب از ترجمه بازار تمام موارد و نکاتی را که باید برای نوشتن این فصل بدانید مطرح شده‌اند تا کمک کند هرچه سریع تر به اهداف تحصیلی خود برسید.
تفاوت فصل آخر و سایر فصل‌های پایان نامه
در فصل آخر پایان نامه دو بخش مهم بحث و نتیجه‌گیری درج خواهد شد. تعیین حد و مرز بین بخش بحث و بخش نتیجه‌گیری گاهی بسیار سخت می‌شود. باید دقت کنید که بخش نتیجه‌گیری خیلی کوتاه و کلی نوشته می‌شود. شما در این بخش نتایج خاصی را مورد بحث قرار نمی‌دهید اما مهمترین بینش‌های تحقیق را خلاصه می‌کنید، پس می‌توان گفت نباید اطلاعات یا تفسیر جدیدی در نتیجه‌گیری معرفی شود.
در این فصل بسیار مهم و تاثیرگذار است. این آخرین فرصت شما برای اثبات دیدگاه خود به خواننده است تا بتوانید وی را تحت تاثیر تفکرات خود قرار دهید. دیدگاهی که در این قسمت برای خواننده ایجاد می‌کنید باعث می‌شود تا پس از پایان مطالعه مقاله برداشتی در او شکل بگیرد. پس پایان یک مقاله باید حسی از کامل بودن را انتقال دهد؛ یعنی پس از پایان مقاله همچنان ذهن خواننده را ساعت‌ها درگیر موضوع کند.
طول فصل آخر یا قسمت نتیجه‌گیری چقدر است؟
طول مناسب برای فصل نتیجه‌گیری باید چقدر باشد؟ بسته به موضوع پایان نامه شما، نتیجه‌گیری باید 5 تا 7 درصد از تعداد کل کلمات پایان‌نامه‌تان را شامل شود. به عنوان مثال اگر کل پایان‌نامه شما حدود 35000 کلمه باشد فصل آخر باید حدودا 1800 تا 2500 کلمه شود. یک تحقیق در رشته‌های علوم پزشکی و تجربی به طور معمول بخش نتیجه‌گیری کوتاهی دارد که در آن یافته‌ها و پیشنهادات اصلی تحقیق را به اختصار بیان می‌کند؛ درحالی که یک پایان‌نامه در حوزه علوم انسانی معمولا نتیجه‌گیری طولانی‌تری دارد تا همه تحلیل‌ها را در بر داشته باشد.
چهار ویژگی مهم فصل آخر پایان نامه چیست
نوشتن فصل آخر که شاید بیش از سایر بخش‌ها توجه خوانندگان را به خود جلب کند و برای اساتید دانشگاهی از اهمیت زیادی برخوردار است تا ببینند شما در نهایت به کدام چشم‌اندازها و نتایج جدید رسیده‌اید، ویژگی‌ها و باید و نبایدهایی دارد. در این بخش از مطلب به چهار مشخصه یک نتیجه‌گیری خوب می‌پردازیم.
پاسخ به سوال اصلی تحقیق
بهتر است ابتدا با سوال اصلی که هدف تحقیق شما بوده تا به آن بپردازد شروع کنید. به این مثال توجه کنید. «این تحقیق با هدف شناسایی راهبردهای موثر جذب سرمایه برای سازمان‌های غیرانتفاعی زیست محیطی انجام شد.» از آنجایی که نتیجه‌گیری آخرین شانس شما برای نشان دادن این است که آنچه قصد انجام آن داشته اید را انجام داده اید، می‌توانید یک پاسخ واضح و مختصر مانند مثال در جمله بعدی قرار دهید. «می‌توان نتیجه گرفت که فاصله اجتماعی و فاصله زمانی فاکتورهای مهمی هستند که باید در طراحی و هدف‌گذاری کمپین ها در نظر گرفته شوند.»
خلاصه و بازتاب تحقیق
فصل آخر پایان نامه فرصتی برای یادآوری به خواننده است که چرا رویکردی که انجام دادید را در پیش گرفتید، به دنبال فهمیدن چه چیزی بودید، هدف شما چه بود و نتایج چقدر با انتظارات شما مطابقت دارد؟ شما باید این بخش را با حساسیت بیشتری بنویسید. مثلا در نظر بگیرید که روش‌شناسی شما چقدر در پاسخ به سوالات تحقیق شما موثر بوده و آیا سوالات جدید یا بینش غیرمنتظره‌ای در این فرایند ایجاد شده‌است یا خیر. می‌توانید چیزی شبیه این بنویسید: این تحقیق به وضوح X را نشان می‌دهد اما همچنین سوال Y را هم مطرح می‌کند.
ارائه توصیه‌های لازم
نتیجه‌گیری زمان خوبی برای بسط مطلب و پیشروی به جلو است. اگر درحال ارائه توصیه‌هایی برای سیاست، کسب وکار یا اجراهای عملی دیگر هستید، بهتر است آنها را به عنوان پیشنهادات و نه الزامات مطرح کنید. بنابراین چیزی شبیه این: «بر اساس این نتیجه‌گیری‌ها پزشکان باید در نظر بگیرند…» اگر توصیه‌هایی برای تحقیقات بیشتر می‌کنید مطمئن شوید که کار خود را تضعیف نکنید. تحقیقات در آینده ممکن است نتیجه‌گیری‌های شما را تایید کنند، بر اساس آنها شکل بگیرند یا آنها را غنی کنند اما نباید آنها را تکمیل کنند. مثلا: «برای درک بهتر پیامدهای این نتایج مطالعات آینده می‌تواند به این موضوع بپردازند…»
تاکید بر نقش مهم پایان‌نامه یا تحقیق خود
مطمئن شوید که خواننده شما تاثیری قوی از کمکی که تحقیق شما به دانش این رشته کرده است می‌گیرد. برخی از راهکارها برای دستیابی به این امر عبارتند از : بازگشت به بیان مسأله برای توضیح اینکه چگونه تحقیق شما به حل مشکل کمک می‌کند، با مرور مقاله و نشان دادن اینکه چگونه به این شکاف موجود در دانش پرداخته اید و یا با بحث در مورد اینکه چطور یافته‌های شما یک نظریه یا فرض موجود را تأیید یا به چالش می‌کشد.
مهمترین نکات را انتخاب و آنها را در یک نمای کلی که یافته‌های شما را مرتب می‌کند خلاصه کنید. در ضمن این را بدانید که اگر در موضوع خود غوطه‌ور شده‌اید، شما بسیار فراتر از یک مقاله در مورد آن حوزه می‌دانید. پس اگر در این مرحله نسبت به پایان‌نامه خود دچار شک و تردید شده‌اید این تردیدها را کنار بگذارید.
فصل آخر پایان نامه را جدی بگیرید
هنگامی‌که نوشتن بخش نتیجه‌گیری را به پایان رساندید، وقت آن است که فصل آخر پایان نامه خود را جمع‌بندی کنید. در نظر داشته باشید درحالی که تحقیق هنوز در ذهن شما تازه و باز است، زمان مناسبی برای نوشتن چکیده است. سپس باید مطمئن شوید که فهرست مرجع شما کامل و به درستی قالب‌بندی شده‌است. در نهایت کل پایان‌نامه خود را بازخوانی کنید تا مطمئن شوید که اشتباهات املایی و نگارشی ندارد. مدتی بعد می‌توانید برای ترجمه مقاله نوشته شده ار ترجمه بازار کمک بگیرید.
